Thay đổi lối sống giảm 58% nguy cơ tiền đái tháo đường diễn tiến thành đái tháo đường

1. Người bệnh phải sống chung với đái tháo đường suốt đời

Xin hỏi BS, có phải bệnh tiểu đường sẽ theo bệnh nhân suốt cả đời không ạ?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh - Chuyên khoa Nội tiết, Bernard Healthcare trả lời: Đái tháo đường (ĐTĐ) thai kỳ có thể hết sau khi sanh con, nhưng một số trường hợp diễn tiến thành ĐTĐ thực sự. Sau khi được chẩn đoán mắc ĐTĐ type 1 và ĐTĐ type 2, hầu như họ sẽ phải sống chung với căn bệnh này cả đời.

2. Đái tháo đường có thể phòng ngừa được không?

Có cách nào để phòng ngừa ĐTĐ, thưa BS?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh trả lời: Các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra cách hiệu quả để phòng ngừa bệnh ĐTĐ type 1.

Với ĐTĐ type 2, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có sự liên quan mật thiết giữa thừa cân, béo phì với tình trạng đề kháng insulin. Do đó, chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh; vận động, tập thể dục đều đặn; giữ cân nặng ở mức lý tưởng sẽ hỗ trợ rất nhiều trong việc phòng ngừa bệnh lý ĐTĐ.

Người có những yếu tố nguy cơ như thừa cân, béo phì; bệnh lý huyết áp, mỡ máu; tiền sử gia đình có người trực hệ mắc bệnh ĐTĐ nên thực hiện tầm soát sớm. Đặc biệt là phụ nữ bị ĐTĐ thai kỳ, sinh con hơn 4kg. Việc tầm soát có thể phát hiện ra những giai đoạn sớm của bệnh lý ĐTĐ, ví dụ tiền ĐTĐ.

3. Tiền đái tháo đường là gì?

Cụ thể tiền ĐTĐ là gì, thưa BS?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh trả lời: Tiền ĐTĐ là giai đoạn trung gian, cảnh báo mức đường huyết đã tăng cao nhưng vẫn chưa đạt mức chẩn đoán ĐTĐ. Đây là giai đoạn cần phát hiện sớm để kiểm soát, trì hoãn, làm chậm tiến triển bệnh.

4. Làm xét nghiệm nào để chẩn đoán tiền đái tháo đường?

Làm thế nào để phát hiện sớm giai đoạn tiền ĐTĐ, thưa BS?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh trả lời: Ngay cả khi bệnh nhân mắc ĐTĐ, nhiều trường hợp cũng không có triệu chứng rõ ràng. Giai đoạn tiền ĐTĐ, các triệu chứng khá mơ hồ nên biện pháp tầm soát tốt nhất là thông qua các xét nghiệm đường huyết đói, xét nghiệm đường huyết 2h sau ăn, nghiệm pháp dung nạp glucose hoặc kiểm tra chỉ số đường huyết HbA1c. Đó là các tiêu chuẩn chẩn đoán tiền ĐTĐ đang được áp dụng hiện nay.

5. Có cách nào ngăn chặn diễn tiến của tiền đái tháo đường?

Khi phát hiện bản thân đang ở giai đoạn tiền ĐTĐ, có cách nào ngăn chặn tiến triển thành ĐTĐ?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh trả lời: Nghiên cứu từ chương trình phòng chống ĐTĐ của Mỹ cho thấy nếu những bệnh nhân tiền ĐTĐ có sự thay đổi lối sống hiệu quả thì sẽ giảm được 58% khả năng diễn tiến thành ĐTĐ.

Thứ nhất, người bệnh cần quan tâm đến dinh dưỡng và vận động để giảm cân về mức lý tưởng. Bệnh nhân tiền ĐTĐ cần giảm khoảng 7% cân nặng trong 6 tháng. Để làm được điều này, cần có kế hoạch giảm lượng calories nạp vào, giảm cholesterol, chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe. Cụ thể, người bệnh có thể ưu tiên những loại chất béo tốt, tránh chất béo bão hòa; chọn chất béo nguồn gốc thực vật thay vì chất béo dạng trans. Sử dụng trà, cà phê là nước uống thay cho nước ngọt có ga. Thay vì ăn thịt đỏ, có thể sử dụng các loại đậu.

Nên vận động tối thiểu 150 phút/tuần, tập luyện ít nhất 3 buổi 1 tuần và mỗi lần ít nhất 10 phút.

Những bệnh nhân béo phì nặng có BMI > 35 hay những bệnh nhân dù đã thay đổi lối sống triệt để nhưng chỉ số HbA1c vẫn không cải thiện, bác sĩ có thể kê thêm thuốc hỗ trợ.

Thứ hai, việc tầm soát yếu tố nguy cơ về tim mạch, huyết áp, mỡ máu cũng rất quan trọng trong việc trì hoãn sự tiến triển từ tiền ĐTĐ sang ĐTĐ.

6. Ai nên tầm soát đái tháo đường

Những ai nên tầm soát chuyên sâu tiền ĐTĐ và khi nào nên thực hiện biện pháp này, thưa BS?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh trả lời: Đó là những người có nguy cơ cao mắc bệnh ĐTĐ type 2 như:

- Người thừa cân, béo phì, vận động thể lực kém

- Người có số đo vòng eo lớn

- Người thân trực hệ mắc bệnh ĐTĐ

- Người hiện đang điều trị các bệnh lý về huyết áp, mỡ máu

- Người bị hội chứng gai đen

- Phụ nữ sanh con trên 4kg, chẩn đoán buồn trứng đa nang...

Tuy nhiên, dù không có yếu tố nguy cơ, từ 45 tuổi trở lên vẫn nên tầm soát định kỳ.

7. Tầm soát tiền đái tháo đường dễ dàng thực hiện ở nhiều cơ sở y tế

Tầm soát chuyên sâu tiền ĐTĐ diễn ra như thế nào, thưa BS?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh trả lời: Hiện nay, tầm soát tiền ĐTĐ có thể thực hiện khá dễ dàng. Các xét nghiệm đường huyết đói, đường huyết 2h sau ăn, nghiệm pháp dung nạp glucose 75g hay kiểm tra chỉ số HbA1c đã rất phổ biến, nhiều bệnh viện và phòng khám có chuyên khoa sâu về nội tiết.

8. 50% bệnh nhân đái tháo đường chưa được chẩn đoán

Từ thực tế quá trình công tác, BS nhận thấy việc tầm soát đái tháo đường có đem lại hiệu quả không? Có nhiều trường hợp phát hiện được tiền ĐTĐ qua tầm soát không?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh trả lời: Theo Liên đoàn ĐTĐ Thế giới, gần 50% bệnh nhân ĐTĐ vẫn chưa được phát hiện và chẩn đoán. Từ quá trình làm việc của tôi, có nhiều bệnh nhân giai đoạn tiền ĐTĐ phát hiện bệnh nhờ tầm soát.

9. Đái tháo đường type 2 không nặng hơn đái tháo đường type 1

Nhờ BS chia sẻ thêm, những quan niệm sai lầm nào về ĐTĐ mà mọi người thường mắc phải?

ThS.BS Đoàn Trúc Quỳnh trả lời: Có nhiều bệnh nhân chia sẻ rằng, khi nhận được chẩn đoán ĐTĐ type 2 họ cho rằng đây là giai đoạn bệnh nặng, còn ĐTĐ type 1 là giai đoạn nhẹ hơn. ĐTĐ type 1 và ĐTĐ type 2 là những thể bệnh, không phải phân độ nặng nhẹ. Liên quan đến chế độ điều trị, nhiều bệnh nhân cho rằng dùng thuốc chích là bệnh rất nặng. Cần hiểu rằng tùy tình trạng của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ cá thể hóa phương pháp điều trị tốt nhất.

Nguồn: AloBacsi