Ung thư vòm họng di căn có chữa khỏi được không?

Ung thư vòm họng là tình trạng biến đổi ác tính của các tế bào biểu mô niêm mạc vòm họng, thường tiến triển âm thầm trong giai đoạn đầu, có thể kéo dài từ vài tháng đến hơn 1 năm trước khi xuất hiện triệu chứng rõ ràng.

Ung thư vòm họng có mấy giai đoạn?

Theo hệ thống TNM quốc tế, ung thư vòm họng thường gồm các giai đoạn sau:

• Giai đoạn 0 (còn gọi là ung thư biểu mô tại chỗ của vòm họng)
• Ung thư vòm họng giai đoạn I 
• Ung thư vòm họng giai đoạn II 
• Ung thư vòm họng giai đoạn III
• Ung thư vòm họng giai đoạn IV

Giai đoạn 0 - Tổn thương tiền ung thư (Carcinoma in situ)

Ở giai đoạn này, các tế bào bất thường mới chỉ xuất hiện ở lớp niêm mạc vòm họng (nasopharynx) và không có triệu chứng rõ ràng. Nếu không được phát hiện kịp thời, tổn thương có thể tiến triển nhanh và nặng hơn.

Bệnh có thể không có triệu chứng. Nếu có, thường là các triệu chứng không điển hình, dễ nhầm lẫn với bệnh lý vùng hầu họng thông thường như: 

• Biểu hiện đau đầu: Thường đau nửa đầu âm ỉ, có lúc đau thành cơn, dễ nhầm với các bệnh lý thần kinh và mạch máu não. 
• Xuất hiện ù tai: Tế bào xâm lấn gây tắc vòi nhĩ, người bệnh thường xuyên bị ù tai một bên, có cảm giác như tiếng ve kêu bên trong tai. 
• Triệu chứng ngạt mũi: Dấu hiệu này xuất hiện tăng dần, người bệnh có thể ngạt một bên mũi, ngạt từng lúc một và kèm theo triệu chứng xì mũi ra máu, chảy máu cam. 

Nếu được phát hiện sớm và điều trị ở giai đoạn này, tiên lượng sẽ rất khả quan. Tuy nhiên, do triệu chứng vẫn còn mơ hồ (ho, nghẹt mũi, nuốt vướng...) nên người bệnh thường không phát hiện sớm.

Giai đoạn I - Ung thư còn khu trú

Ung thư đã hình thành, nhưng vẫn còn ở giai đoạn khu trú (chưa lan xa). Cụ thể, khối u chỉ giới hạn trong vùng vòm họng hoặc lan nhẹ đến các vùng kế cận như khẩu hầu (oropharynx), khoang mũi (nasal cavity).

Các triệu chứng lúc này cũng trở nên rõ ràng hơn theo sự phát triển của khối u như:

• Đau họng dai dẳng, đặc biệt một bên, có thể lan lên tai. 

• Khó nuốt, nuốt đau, cảm giác vướng khi nuốt. 

• Khàn tiếng hoặc thay đổi giọng nói (nếu tổn thương lan rộng ảnh hưởng dây thanh âm). 

• Ho khạc ra máu hoặc chảy máu vùng họng.

• Sút cân không rõ nguyên nhân. 

• Hơi thở hôi, do nhiễm hoại tử vùng tổn thương. 

• Nổi hạch cổ, hay gặp nhất là hạch góc hàm với đặc điểm: hạch nhỏ, chắc, không đau thường tình cờ phát hiện. 

Giai đoạn II - Ung thư bắt đầu lan rộng nhưng vẫn còn giới hạn

Ở giai đoạn này, tế bào ung thư đã bắt đầu “rời” khỏi vị trí ban đầu, nhưng mức độ lan rộng còn tương đối khu trú. Có thể gặp một trong các tình huống sau:

• Lan đến hạch bạch huyết vùng cổ hoặc sau họng

Tế bào ung thư đã di chuyển đến một hoặc nhiều hạch bạch huyết ở một bên cổ hoặc phía sau họng. Các hạch này đều có kích thước dưới hoặc bằng 6cm.

Khối u chính có thể vẫn nằm tại vòm họng hoặc lan nhẹ sang vùng khẩu hầu (oropharynx) hoặc khoang mũi (nasal cavity). 

• Không phát hiện khối u ở vòm họng, nhưng hạch có tế bào ung thư

Ngoài ra, cũng có trường hợp không phát hiện khối u ở vòm họng, mà chỉ phát hiện trong hạch cổ, phổ biến nhất là ung thư biểu mô không keratin hóa (non-keratinizing undifferentiated carcinoma), thường liên quan đến EBV và có xu hướng di căn hạch sớm.

EBV kích hoạt phản ứng miễn dịch mạn tính và thúc đẩy đột biến gen, đóng vai trò chính trong sinh bệnh học ung thư vòm họng, đặc biệt ở khu vực Đông Nam Á và Trung Quốc.

• Lan vào khu vực quanh hầu và cơ lân cận

Khối u đã xâm lấn vào vùng quanh hầu (parapharyngeal space) và/hoặc các cơ lân cận. Đồng thời, có thể lan đến các hạch bạch huyết ở một bên cổ hoặc sau họng, với kích thước hạch ≤ 6cm.

Giai đoạn III - Ung thư lan sang hai bên cổ hoặc cấu trúc sâu hơn

Giai đoạn này cho thấy mức độ xâm lấn đã nghiêm trọng hơn. Tế bào ung thư vòm họng có thể đã phát triển chủ yếu to về kích thước, có thể gây chèn ép dây thần kinh sọ, hạ họng, tuyến nước bọt chính,... hay xâm lấn đến sàn sọ, xương, mô mềm hoặc hốc mắt.

• Lan đến hạch bạch huyết hai bên cổ

Tế bào ung thư được tìm thấy trong các hạch bạch huyết ở cả hai bên cổ, nhưng các hạch vẫn ≤ 6cm. Khối u chính có thể nằm tại vòm họng, hoặc đã lan sang khẩu hầu/khoang mũi. Cũng có thể không thấy ở vòm họng, nhưng tế bào ung thư có mặt trong các hạch, liên quan đến virus Epstein-Barr.

• Xâm lấn mô sâu quanh họng và lan sang hạch cả hai bên

Khối u xâm lấn khu vực quanh hầu hoặc cơ sâu, đồng thời lan đến các hạch cả hai bên cổ, kích thước hạch có thể ≤ 6cm.

• Xâm lấn xương nền sọ, mô mềm sâu và các xoang vùng mặt (xoang bướm, xoang hàm, xoang sàng…).

Tế bào ung thư có thể lan đến các hạch bạch huyết hai bên cổ hoặc sau họng, các hạch có thể có kích thước ≤ 6cm.

Giai đoạn IV - Ung thư lan rộng (di căn)

Ở giai đoạn này, các tế bào ung thư đã di căn đến nhiều bộ phận, cơ quan khác trên cơ thể, rất khó điều trị hoặc có thể điều trị nhưng hiệu quả không cao, tiên lượng kém.

Giai đoạn IV được chia thành hai mức độ nhỏ hơn: IVA và IVB.

• Giai đoạn IVA - Xâm lấn cấu trúc sâu và hạch lớn

Ở giai đoạn này, tế bào ung thư có thể nằm trong một trong hai tình huống sau:

• Xâm lấn các mô quan trọng vùng đầu mặt cổ

Ung thư đã xâm nhập vào các cấu trúc sâu, bao gồm: Xương nền sọ, xương cổ, cơ hàm, các xoang quanh mũi và mắt (xoang cạnh mũi, xoang trán, xoang bướm...). Đồng thời có thể đã lan sang các hạch ở cổ hoặc sau họng, với kích thước ≤ 6cm.

• Hạch cổ có kích thước lớn hoặc nằm ở vị trí thấp

Tế bào ung thư đã lan đến một hoặc nhiều hạch bạch huyết ở một hoặc hai bên cổ, trong đó: Có hạch lớn hơn 6cm hoặc hạch nằm ở vùng thấp nhất của cổ, gần xương đòn.

• Giai đoạn IVB - Di căn xa

Tế bào ung thư đã di chuyển ra khỏi vùng đầu cổ và lan đến: Các hạch bạch huyết ở xa, như giữa hai phổi (trung thất), dưới xương đòn, hố nách, vùng bẹn. Thậm chí lan đến các cơ quan khác trong cơ thể, như: Phổi, gan, xương… Đây còn được gọi là ung thư vòm họng di căn (metastatic nasopharyngeal cancer).

Ung thư vòm họng di căn có chữa được không?

Theo các bác sĩ, ung thư vòm họng giai đoạn IVB (di căn xa) thường không thể điều trị triệt căn, mà chủ yếu tập trung vào kiểm soát triệu chứng, kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng sống. Trong khi đó, giai đoạn IVA vẫn có thể điều trị tích cực với hy vọng kiểm soát bệnh kéo dài.

Điều này là bởi, các tế bào ung thư đã xâm lấn và gây tổn hại cho nhiều cơ quan khác trên cơ thể. Hơn nữa, các khối u cũng đã phát triển to lên, khiến việc điều trị trở nên vô cùng khó khăn.

Theo các thống kê, tỷ lệ sống sau 5 năm theo các giai đoạn ung thư vòm họng như sau:

• Ung thư chỉ khu trú vùng hầu họng có thể lên đến 82%
• Ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết chỉ khoảng 50%
• Ung thư đã di căn đến những cơ quan xa (gan, phổi, xương) chỉ còn 30%

Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm ung thư vòm họng

Tại Việt Nam, số người mắc ung thư vòm họng chiếm tỷ lệ khá cao trong nhóm ung thư vùng đầu và cổ, với khoảng 10-15%. Trong đó, có tới 70% bệnh nhân chỉ được phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn cuối.

Theo Bác sĩ CKI. Lưu Tú Anh - Chuyên khoa Tai Mũi Họng, Bernard Healthcare, người bị viêm mũi xoang cấp, viêm xoang mạn tính; người bị trào ngược dạ dày - thực quản, người có tiền sử gia đình mắc ung thư vùng đầu mặt cổ nên khám định kỳ và thực hiện nội soi tai mũi họng khoảng 4 - 12 tháng/lần. Nội soi giúp phát hiện các triệu chứng bất thường ở tai mũi họng, kể cả ung thư.

Khoa Tai Mũi Họng tại Bernard Healthcare với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại, cung cấp dịch vụ chẩn đoán và điều trị toàn diện các bệnh lý liên quan đến Tai Mũi Họng:

• Tầm soát ung thư vòm họng, thanh quản
• Chẩn đoán và điều trị các bệnh về tai: Ù tai, đau tai, nặng tai, viêm tai giữa, viêm tai xương chũm...
• Chẩn đoán và điều trị các bệnh về mũi: Sổ mũi, nhảy mũi, nghẹt mũi, nhức đầu, viêm mũi xoang dị ứng, viêm mũi cấp, viêm mũi xoang nhiễm trùng, viêm xoang do răng, polyp mũi...
• Chẩn đoán và điều trị các bệnh về họng và thanh quản: Viêm thanh quản cấp, khàn tiếng, khó thở do viêm thanh quản, viêm thanh quản mãn, hạt dây thanh, polyp thanh quản...
• Khám và điều trị nhiều bệnh lý khác như mất thính giác, chóng mặt, rối loạn tiền đình, mất khứu giác, viêm mũi dị ứng, viêm amidan, ngưng thở khi ngủ...

Đặt lịch khám sức khỏe định kỳ và nội soi tai mũi họng tại Bernard Healthcare qua hotline: 028 3535 2468 hoặc điền thông tin tư vấn TẠI ĐÂY.

Nguồn tham khảo:

• Nasopharyngeal Cancer Treatment (PDQ®)–Patient Version