Q&A: 6 vấn đề cần quan tâm về ung thư đại tràng sigma

Vừa qua, bác sĩ Bernard đã kịp thời phát hiện tổn thương tiền ung thư tại đại tràng sigma ở một người bệnh hoàn toàn không có triệu chứng bất thường. Kết quả giải phẫu cho thấy tổn thương chưa tiến triển thành ác tính. Tuy nhiên, do kích thước lớn và đã chèn ép phần lớn lòng ruột, nếu không được theo dõi và can thiệp kịp thời, có thể gây rối loạn tiêu hóa kéo dài và làm gia tăng nguy cơ tiến triển thành ung thư trong tương lai.

Từ ca bệnh này cùng nhiều trường hợp tương tự được ghi nhận tại Bernard, các bác sĩ nhận thấy ung thư đại tràng sigma và các tổn thương tiền ung thư tại vị trí này vẫn còn nhiều điểm khiến người bệnh băn khoăn, lo lắng – từ dấu hiệu nhận biết, mức độ nguy hiểm, cho đến chẩn đoán, điều trị và khả năng phòng ngừa.

Ung thư đại tràng sigma là gì? Vì sao đại tràng sigma thường xuất hiện tổn thương?

Đại tràng sigma là đoạn đại tràng nằm giữa đại tràng xuống và trực tràng, có hình chữ S. Đây là nơi:

• Phân đã bắt đầu rắn hơn
• Áp lực trong lòng ruột cao hơn
• Phân lưu lại lâu hơn so với các đoạn đại tràng khác

Về mặt giải phẫu, đại tràng sigma có lòng ruột hẹp hơn, khả năng co bóp mạnh và thường xuyên chịu áp lực cao do phân đã cô đặc và rắn hơn so với các đoạn đại tràng phía trên. Chính những đặc điểm này khiến đại tràng sigma trở thành vị trí dễ phát sinh tổn thương.

Khi phân lưu lại lâu, các chất cặn bã và chất sinh ung thư trong phân có thời gian tiếp xúc dài hơn với niêm mạc ruột. Nếu người bệnh có chế độ ăn ít chất xơ, thường xuyên táo bón hoặc có polyp đại tràng tồn tại nhiều năm mà không được phát hiện, niêm mạc đại tràng sigma sẽ dễ bị kích thích kéo dài, từ đó làm tăng nguy cơ biến đổi ác tính.

Mặt khác, ở giai đoạn sớm, khối u chỉ gây những thay đổi rất nhẹ trong thói quen đại tiện như phân nhỏ, phân dẹt, táo bón thoáng qua hoặc cảm giác đi cầu không hết. Những biểu hiện này dễ bị nhầm lẫn với trĩ hay rối loạn tiêu hóa thông thường, khiến người bệnh chủ quan và trì hoãn việc thăm khám. Do đó, khi ung thư được phát hiện, bệnh không ít trường hợp đã bước sang giai đoạn tiến triển hơn.

Ung thư đại tràng sigma có những triệu chứng gì? Có dễ nhận biết không?

Ung thư đại tràng sigma được xem là một trong những bệnh lý khó nhận biết ở giai đoạn sớm, bởi các triệu chứng ban đầu thường mơ hồ, không đặc hiệu và rất dễ nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường. 

Các triệu chứng thường gặp gồm:

• Thay đổi khuôn phân: phân dẹt, nhỏ, méo
• Rối loạn đại tiện kéo dài: táo bón, tiêu chảy xen kẽ
• Cảm giác đi không hết phân, mót rặn
• Đau âm ỉ vùng bụng dưới, thường lệch trái
• Máu trong phân (đỏ tươi hoặc sẫm màu), đôi khi không đau
• Đau âm ỉ vùng bụng dưới, thường lệch về bên trái, kèm đầy bụng, chướng hơi

Điều đáng lưu ý là ở giai đoạn sớm, các triệu chứng này có thể rất nhẹ hoặc thậm chí không xuất hiện, đặc biệt khi tổn thương chưa gây hẹp đáng kể lòng ruột. 

Chính vì vậy, nhiều người chỉ đi khám khi triệu chứng kéo dài, tái diễn nhiều lần hoặc khi bệnh đã tiến triển. Thực tế lâm sàng cho thấy, không ít trường hợp ung thư hoặc tổn thương tiền ung thư đại tràng sigma chỉ được phát hiện trong những trường hợp chủ động tầm soát ung thư đường tiêu hóa, khi người bệnh hoàn toàn không có dấu hiệu bất thường.

Ung thư đại tràng sigma có những yếu tố nguy cơ nào?

Ung thư đại tràng sigma không phải là bệnh xuất hiện đột ngột, mà thường là kết quả của một quá trình tiến triển âm thầm kéo dài nhiều năm. 

Các yếu tố nguy cơ đã được ghi nhận:

• Polyp đại tràng, đặc biệt polyp tuyến
• Chế độ ăn ít chất xơ, nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn
• Táo bón mạn tính
• Hút thuốc lá, rượu bia
• Ít vận động
• Tuổi trên 40–50
• Tiền sử gia đình có ung thư đại trực tràng

Điều đáng lưu ý là không phải tất cả bệnh nhân ung thư đại tràng sigma đều có yếu tố nguy cơ rõ ràng. Trên thực tế, nhiều trường hợp được phát hiện ở những người không có tiền sử gia đình hay triệu chứng điển hình. 

Chính vì vậy, việc tầm soát định kỳ đóng vai trò then chốt trong phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư và phòng ngừa ung thư đại tràng sigma một cách hiệu quả.

Làm sao để chẩn đoán chính xác ung thư đại tràng sigma?

Chẩn đoán ung thư đại tràng sigma đòi hỏi kết hợp giữa thăm khám lâm sàng, phương tiện chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm mô bệnh học, trong đó nội soi đại tràng giữ vai trò then chốt.

Nội soi đại tràng cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp toàn bộ niêm mạc đại tràng, từ đó phát hiện các tổn thương như polyp, vùng niêm mạc bất thường hoặc khối u tại đại tràng sigma. Khi phát hiện tổn thương nghi ngờ, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết, lấy mẫu mô để xét nghiệm giải phẫu bệnh. Đây là “tiêu chuẩn vàng” trong phát hiện sớm các bệnh lý lành và ác tính đường tiêu hóa (dạ dày - thực quản - đại trực tràng).

Các xét nghiệm như xét nghiệm máu, xét nghiệm phân hay marker ung thư chỉ có giá trị hỗ trợ, giúp theo dõi hoặc gợi ý nguy cơ, nhưng không thể thay thế nội soi và sinh thiết trong chẩn đoán xác định. 

Chính vì vậy, với những người có rối loạn tiêu hóa kéo dài, thay đổi thói quen đại tiện hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, việc chủ động nội soi đại tràng định kỳ là cách hiệu quả nhất để phát hiện sớm ung thư đại tràng sigma và các tổn thương tiền ung thư, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

Đặt lịch Tầm soát chuyên sâu; Khám & Điều trị bệnh lý Nội tiêu hóa tại Trung tâm Nội soi tiêu hóa chuẩn Nhật Bernard qua hotline 028 3535 2468 hoặc đăng ký tư vấn TẠI ĐÂY.