Vì sao CT liều thấp được ưu tiên hơn X-quang trong tầm soát ung thư phổi?

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi BS. Bùi Lê Nhật Tiên - Chuyên khoa Y học Dự phòng - Khoa nội tổng quát, Bernard Healthcare.

X-quang phổi và CT Scan liều thấp khác gì nhau?

Chụp X-quang ngực (X-ray) là phương pháp tạo ảnh vùng ngực bằng cách sử dụng tia X - một dạng bức xạ điện từ - để ghi nhận hình ảnh phổi, tim, xương sườn và một số mô mềm trong lồng ngực. Đây là kỹ thuật lâu đời, được sử dụng rộng rãi để chẩn đoán các bệnh lý hô hấp như viêm phổi, tràn dịch màng phổi, lao phổi,…

Trong khi đó, chụp CT Scan ngực liều thấp (Low-Dose Chest CT Scan) là một kỹ thuật hình ảnh hiện đại hơn, sử dụng nhiều tia X ở các góc khác nhau và máy tính để tái tạo hình ảnh chi tiết bên trong lồng ngực. Đặc biệt, kỹ thuật này chỉ dùng liều tia rất thấp, đủ để phát hiện những tổn thương nhỏ mà vẫn đảm bảo an toàn khi tầm soát định kỳ hằng năm.

Về nguyên lý hoạt động

• Chụp X-quang: Tia X đi xuyên qua cơ thể và được cảm biến ghi lại phía sau. Hình ảnh được tạo nên từ sự hấp thụ tia X khác nhau của các mô - ví dụ xương hấp thụ mạnh nên hiện lên màu trắng, mô mềm thì sáng xám, còn không khí như trong phổi sẽ tối màu.
• Chụp CT Scan: Khác với X-quang chỉ tạo ra một hình ảnh phẳng, CT scan sẽ thu nhiều hình ảnh lát cắt ngang (cross-sectional slices) của cơ thể, sau đó máy tính xử lý để tái tạo thành hình ảnh 3D. Điều này cho phép bác sĩ "soi kỹ" vào từng khu vực nhỏ bên trong mô phổi, kể cả những tổn thương chỉ từ 1-2mm - điều mà chụp X-quang thông thường không thể phát hiện được

CT Scan phổi liều thấp vượt trội thế nào so với X-quang?

Cả X-quang phổi và CT Scan phổi liều thấp đều là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X, không xâm lấn, giúp khảo sát nhu mô phổi. Cả hai đều được thực hiện nhanh chóng và có vai trò trong phát hiện các bất thường hô hấp. Tuy nhiên, CT Scan liều thấp có độ nhạy cao hơn và được xem là công cụ tối ưu trong tầm soát ung thư phổi giai đoạn sớm, trong khi X-quang chủ yếu được sử dụng trong chẩn đoán sơ bộ hoặc theo dõi một số bệnh lý phổi rõ ràng trên hình ảnh.

Khi nào nên chụp X-quang, khi nào nên chọn CT Scan liều thấp?

Tùy theo mục tiêu sử dụng và tình trạng người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh phù hợp.

X-quang ngực thường được sử dụng để:

• Phát hiện viêm phổi, tràn dịch màng phổi, lao phổi
• Theo dõi sau điều trị các bệnh lý hô hấp
• Đánh giá sơ bộ các bất thường có kích thước lớn, dễ quan sát

CT Scan phổi liều thấp được ưu tiên trong:

• Tầm soát ung thư phổi giai đoạn sớm, khi tổn thương chỉ mới từ 1-2mm
• Phát hiện các nốt phổi, mô bất thường nhỏ mà X-quang có thể bỏ sót
• Đánh giá chi tiết cấu trúc phổi, trung thất, khí phế quản và hạch

Với độ nhạy cao, hình ảnh sắc nét và liều tia an toàn, CT Scan liều thấp hiện là “tiêu chuẩn vàng” trong tầm soát ung thư phổi được khuyến nghị bởi các tổ chức y tế uy tín trên thế giới như Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), Mạng lưới Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCCN) và Bộ Y tế Nhật Bản.

Đừng chờ đợi triệu chứng - Tầm soát sớm để bảo vệ lá phổi của bạn ngay hôm nay. 

Ung thư phổi nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm có thể giúp tăng tỷ lệ sống lên tới 80%. Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ hoặc đang lo lắng về những dấu hiệu bất thường, chủ động tầm soát bằng CT Scan liều thấp là cách hiệu quả nhất để được đánh giá toàn diện và tư vấn đúng hướng ngay từ đầu.

Đặt lịch tầm soát chuyên sâu ung thư phổi chuẩn Nhật tại Bernard Healthcare qua hotline (028) 3535 2468 hoặc nhận tư vấn tại đây.